کتاب تقلبی نخریم

◽️بازار کتاب ایران از کالاهای بنجل، بی‌اعتبار و متقلبانه انباشته شده است. حالا که نه از دستگاه‌های مسئول کاری ساخته است و نه از ناشران ـ که خود مقصر اصلی ایجاد این وضعیت‌اند ـ دست‌کم ما به عنوان خریدار منفعل نمانیم.

ناشران متقلب به بی‌اطلاعی و ساده‌لوحی خریداران کتاب‌هایشان می‌خندند و از جیب آن‌ها می‌دزدند. ما باید از هدر شدن پول و وقت خود جلوگیری کنیم و بازار فاسد گروهی به اصطلاح ناشر، و درواقع سارق و متقلب، را گرم نکنیم.

◽️برای مثال ما می‌توانیم با کمی دقت و آگاهی بیشتر، ترجمه‌های تقلبی را تشخیص دهیم. ما خوانندگان و علاقه‌مندان ادبیات باید در هنگام انتخاب کتاب، فعال‌تر و آگاهانه‌تر عمل کنیم. ما باید مترجمان واقعی و باسابقۀ کشور را بشناسیم. همین طور ناشران معتبر و بی‌اعتبار را از هم تشخیص دهیم.

ما باید شناخت خود از کتاب‌ها، نویسندگان و مترجمان حرفه‌ای و ناشران معتبر و دارای حسن‌شهرت کشورمان را بیشتر کنیم، همان‌طور که تولیدکنندگان معتبر بسیاری از کالاهای مصرفی را می‌شناسیم و جنس اصل را از تقلبی تشخیص می‌دهیم.

◽️ببینیم معمولاً چه عواملی توجه ما را به یک رمان یا مجموعه داستان جلب می‌کنند؟ از طرح جلد زیبا و چاپ و صحافی دلپذیر کتاب که بگذریم، ممکن است نام آن برایمان جذّاب باشد. امّا در انتخاب آگاهانۀ کتاب، علاوه بر این عوامل، ما به نکات دیگری هم توجه داریم.

مانند این‌که نویسنده‌ای‌ را به نام بشناسیم یا در گذشته از خواندن اثری از او لذّت برده باشیم. شناخته‌شده بودن مترجم هم مانند نویسنده، بر انتخاب ما تأثیرگذار است. در واقع نام مترجمی که در کارنامه‌اش کتاب‌های ارزشمند و خواندنی زیادی دیده می‌شود، خود بهترین معرّف یک کتاب است.

همۀ ما به کارهای مترجمان شناخته شده اطمینان داریم. در گذشته مترجمانی چون محمد قاضی، م.ا. به‌آذین، عبدالله توکل و… چنین جایگاهی داشتند. امروز هم مترجمان بسیاری در این جایگاه قرار دارند. همچنین مترجمان توانایی هستند که اگرچه هنوز چنان سابقه و اعتباری را به دست نیاورده‌اند، امّا با کارهای اندک‌شمار‌شان به‌خوبی نشان داده‌اند که چند‌مرده حلاج‌اند.

نام آن‌ها هم تضمین‌کنندۀ اعتبار کتاب است. از این گذشته، مترجمی که یک رمان 300صفحه‌ای را ترجمه کرده، حتماً پیش از آن باید اثری را – هرچند کوچک و در حدّ یک داستان یا مقاله ـ ترجمه کرده باشد. اگر نام مترجم را در بانک‌های اطلاعات منابع مکتوب (مانند کتابخانۀ ملّی ایران یا خانۀ کتاب) جست‌وجو کنیم می‌توانیم این سوابق را بیابیم.

چنان‌چه از مترجمی هیچ گونه اثری نمی‌یابیم، باید هشیار شویم که چه‌بسا با اثری تقلبی سر و کار داریم و حتی مترجمی به این نام اصلاً وجود خارجی ندارد.

◽️هر مترجم حرفه‌ای بر یک و به‌ندرت دو زبان تسلط دارد. آن‌هایی که از دو زبان به‌خوبی ترجمه می‌کنند مترجمانی شناخته شده و مشهورند. اگر مترجم گمنامی را می‌بینیم که مرتب به نامش از دو سه زبان کتاب منتشر می‌شود باید در صحت عملش شک کنیم.

◽️همین‌طور درستکاری ناشری که دائم به سراغ ترجمه جدید از کتاب‌هایی می‌رود که پیشتر توسط مترجمان شناخته شده ترجمه شده‌اند قابل تردید است. امروز حتی برخی از صاحبان انتشارات، خود «مترجم» شده‌اند و به نام شخص شخیص‌شان ده بیست کتاب – همه سرقت از ترجمه‌های گذشته – چاپ کرده‌اند!

وقتی چنین ناشرانی را شناختیم، عقل و منطق و حفظ شرافت کتاب و قلم حکم می‌کند که هیچ کتابی از آن‌ها نخریم تا بساط تقلب و دزدی‌شان جمع شود.

◽️نکتۀ آخر،  توجه به ناشر اوّل یک اثر و تشخیص اوست. در هنگام خریدن کتاب باید نام و اعتبار ناشر را در نظر بگیریم. کمتر ناشر معتبری با نشر یک اثر تقلّبی آبروی خود را می‌بَرَد. البته ممکن است دو ناشر معتبر، به طور همزمان، کتاب واحدی را با ترجمه‌های متفاوتِ دو مترجم شناخته شده به بازار عرضه کنند. ولی چنین مواردی نادر است.

◽️ اگر جریان نشر کتاب‌ را در رسانه‌های فرهنگی دنبال کنیم، خوانندۀ صفحات معرفی کتاب نشریات معتبر باشیم و نقدهای نوشته شده بر کتاب‌های تازه را پی بگیریم، دیگر فریب ترجمه‌های جعلی و ناشران متقلّب را نخواهیم خورد.

◽️ کتاب را از کتاب فروشی‌ها بخریم نه از بساط‌های کنار خیابان.

◽️بهترین راه برای مفتضح ساختن ناشر و کتاب‌ساز متقلّب، اطلاع‌رسانی عمومی است و در شرایط حاضر، بهترین مجازات برای آن‌ها، نخریدن محصولات تقلّبی‌‌شان است.

◽️دوستان و آشنایان خود را تشویق به نخریدن کتاب تقلبی کنیم. مبارزه با تقلب گسترده در حوزۀ فرهنگ و کتاب و نشر کشور یک وظیفۀ ملی است.

فریب متقلّبان را نخوریم و هر کتابی را نخریم!

کتاب تقلبی نخریم