روایت دو جدایی پرماجرا از حزب توده
فریدون مجلسی
در میان کتاب هایی که به تازگی خوانده ام «جاسوسی در حزب» را اثر قابل توجهی یافته ام که در آن به نکاتی جالب اشاره شده است. این کتاب را به نوعی می توان زندگینامه فریدون یزدی و برادرش پرویز دانست.
کتاب در قالب گفت و گوی قاسم نورمحمدی با هر دو برادر نوشته شده است. کتاب را که بخوانید این دو برادر را نماد خیانتی عجیب و غریب پیدا می کنید و جالب این که روایت ها همچون صحنه های فیلم سینمایی در ذهنتان به تصویر کشیده می شود.
فریدون یزدی، پسر مرتضی یزدی عضو مدیریت حزب توده ایران بوده، مردی که بعد از ترور شاه از زندان قصر با همراهی نفوذی های حزب توده در اداره شهربانی و پلیس فراری داده می شود.
مرتضی یزدی، پدرش در دولت ائتلافی قوام السلطنه که استالین را برای نجات آذربایجان فریب می دهد؛ آن زمان او وزیر بهداری بوده است. هرچند که گرفتار زندان می شود. پسرش برای تحصیل عازم اروپا می شود و آنجا با سران حزب توده که ساکن آلمان شرقی و لایپزیگ بوده اند در ارتباط بود.
از وضعیت حزب متنفر می شود، به سفارت ایران در دوره پهلوی مراجعه می کند و خواهان همکاری با ساواک می شود. از آن زمان به بعد فریدون یزدی جاسوسی دوجانبه می شود، از طرفی به استخدام ساواک در می آید و از سوی دیگر به کار خود در کنار دبیر کل حزب توده ایران ادامه می دهد و از روی تمام اسناد آنان کپی گرفته و در اختیار نماینده ساواک می گذارد.
بعدها زمانی که بخشی از اسناد حزب را ربوده و به برلن غربی می رود؛ دوباره طمع می کند و به تصور این که دزدی اش آنقدر ماهرانه بوده که کسی نفهمیده است، تصمیم می گیرد بازگردد و اسناد دیگری را برباید. اما دستگیر و محکوم به حبس ابد می شود.
بعدها در شکل گیری روابط ایران و آلمان شرقی او را به عنوان وجه المصالحه آزاد می کنند و به ایران بازمی گردد. این کتاب نکات جالبی از ارتباطات حزب توده دارد.
از سویی در کتاب درباره داریوش، پسر جعفر پیشه وری هم آمده است. داریوش به همراه پدرش به باکو فرار کرده بود و در آنجا جعفر پیشه وری در تصادفی ساختگی کشته و داریوش برای تحصیل عازم آلمان می شود و به فریدون یزدی معرفی می شود.
اما حتی او هم خواهان باقی ماندن در آلمان شرقی نمی شود و به کمک یزدی پاسپورت ایرانی می گیرد تا با حکومت همکاری کند اما با همان پاسپورت عازم آمریکا می شود.
در این کتاب شاهد دو جدا شدن هستیم؛ یکی جدایی یزدی از حزب توده و دومی جدا شدن پسر پیشه وری و گریز از افکار و روش هایی که در آن تربیت شده بودند.
(روزنامه ایران/ سه شنبه 9 دی1393)