وسوسه

هاول پس از آزادی از زندان در بهار 1983، سه نمایشنامه نوشت که جایگاه مهمی در میان کارهای نمایشی او پیدا کردند (لارگو دسیلاتو، وسوسه و بازسازی). در آن زمان مهم‌ترین دغدغۀ ذهنی او بررسی امکان نوآوری در دورانی بود که شرایط تاریخی در آن به‌سرعت تغییر می‌کرد.

مسئلۀ دیگر رابطۀ بین دو بُعد از شخصیت هاول بود. نخست به عنوان نمایشنامه‌نویسی که در جهان فراواقعی قرار دارد و سپس به عنوان شهروندی پویا در دنیای واقعی که زندگی خود را صرف کنش سیاسی کرده است.

او دربارۀ نمایشنامۀ “وسوسه” در مصاحبه‌هایی که داشته و نامه‌هایی که به دوستان خود نوشته ، مطالبی را عنوان کرده است:

«از سال1977 نوعی اندیشۀ فاوستی در ذهنم چرخ می‌زد. درست زمانی که برای اولین بار در زندان بودم، زمانی که شیاطین در زندان به گونه‌ای خاص سعی در وسوسه‌ام داشتند؛ چند بار سعی کردم آن را بازنویسی کنم، ولی هر بار نتیجه‌اش را دور انداختم. نمی‌دانستم چگونه آن را به پایان برسانم. در حالت خلسه آن را در 10 روز نوشتم (هر روز یک پرده).

سپس احساس کردم که باید به‌سرعت از خودم دورش کنم و آن را تمام‌شده بدانم‌. اگر به زیرورو کردن آن ادامه می‌دادم، بسیار درگیرش می‌شدم و باید مثل گوته 50 سال دیگر آن را می‌نوشتم. با این تفاوت که من دیگر 50 سال از عمرم باقی نمانده است. پس سریع آن را بازنویسی کردم و به جهان فرستادم.

با سرعت نوشتن، برای من امری کاملاً غیرمعمول است. منی که عادت دارم برای نوشتن یک نمایشنامه دو تا سه سال وقت صرف کنم. در مورد نتیجۀ کارم کاملاً مطمئن نبودم…
زمانی که تنها یک نسخۀ دستنویس داشتم، دچار وحشت شدم که مبادا دستنوشته را از من بگیرند و هرگز دوباره آن را نبینم.

برای این که در مقابل چنین خطری به نحوی محکم‌کاری کرده باشم، تمام نمایش را روی نوار خواندم، چون ضبط‌صوت کوچکی در اختیار داشتم. نمایشنامه بعدها رونویسی و برای مترجمان و ناشران فرستاده شد و سرانجام هم به چاپ رسید…»